Động cơ giảm tốc là gì? Ưu, nhược điểm của động cơ không đồng bộ ba pha

Động cơ giảm tốc bao gồm hai loại là: Động cơ điện và hộp giảm tốc. Tuy chúng là hai loại khác nhau nhưng hiện nay cũng có rất nhiều người có sự nhầm lẫn. Thậm chí xem động cơ điện và hộp giảm tốc là một. Vậy động cơ điện là gì? Hộp giảm tốc là gì? Theo dõi bài viết dưới đây để tìm hiểu thêm các kiến thức liên quan đến động cơ giảm tốc nhé!

Động cơ điện là gì

Động cơ điện là thiết bị có số vòng quay rất lớn (2900rpm, 1450rpm, 960rpm) nhưng Moment xoắn lại nhỏ.
Moment xoắn là thiết bị có khả năng chịu tải tức thời của động cơ, và khi gắn hộp giảm tốc vào động cơ điện thì Moment xoắn tăng lên để giảm số vòng quay.

Hộp giảm tốc là gì

Công dụng

Đúng với tên gọi của nó, hộp giảm tốc có tác dụng chính là giảm tốc.

Vì các động cơ thường có tốc độ khá cao mà chúng ta lại chỉ cần một tốc độ quay khá nhỏ. Đây chính là lý do phải sử dụng thêm hộp giảm tốc. Điều này nhằm mục đích giúp vừa với các thao tác của công nhân khi mà động cơ điện quay khá nhanh.

Ví dụ: Động cơ xe máy quay trung bình mấy nghìn vòng/phút. Còn trong khi đó bánh xe máy chỉ quay với tốc độ vài trăm vòng/phút.

Hộp giảm tốc được lắp với động cơ ở” trục vào”. Khi động cơ quay thì “trục ra” của hộp sẽ quay với một tốc độ chậm tùy theo tỷ số truyền của động cơ. Nếu trong quá trình làm việc, để “trục ra” quay với các tốc độ khác nhau thì phải cần có một hộp giảm tốc.

Câu hỏi đặt ra là “Thay vì dùng hộp giảm tốc thì tại sao không làm luôn loại động cơ quay chậm phù hợp với nhu cầu sử dụng?”. Câu trả lời là vì: Cùng với 1 công suất thì động cơ quay nhanh so với động cơ quay chậm sẽ dễ chế tạo, nhỏ gọn và chi phí rẻ hơn rất nhiều. Bên cạnh đó vì có quá nhiều nhu cầu sử dụng nên khó có thể biết trước được tốc độ nào để chế tạo được động cơ phù hợp.

Phân loại hộp giảm tốc

Phân theo nguyên lý truyền động

• Loại bánh răng côn: Truyền động cho các trục không.
• Loại bánh răng trụ: Có giá thành rẻ và ổn định, nhưng nhược điểm lớn nhất là chỉ truyền động cho các trục.
• Loại bánh vít: Có khả năng tự hãm nên rất êm.
• Loại hành tinh: Truyền động đồng trục.

Phân theo số cấp giảm tốc

Nếu phân loại theo số cấp giảm tốc thì sẽ có các loại: 1 cấp, 2 cấp, 3 cấp… Khi ta lắp 2 bánh răng ăn khớp với số răng khác nhau thì tốc độ của 2 trục bánh răng sẽ khác với tỷ lệ nghịch của số răng.

Vậy có thể bạn sẽ cho rằng: “Nếu như vậy thì cần gì nhiều cấp. Nếu ta muốn tỷ số truyền bao nhiêu thì đơn giản chỉ cần lắp phối hợp 2 bánh răng với số răng tương ứng tỷ lệ nghịch là xong“?

Nhưng thực tế vì không gian cũng như vật liệu và công nghệ không cho phép nên chúng ta không thể thực hiện điều đó được. Ví dụ nếu ta cần tỷ số truyền bằng 3 thì ta chỉ cần 1 cấp truyền động. Đây là điều hết sức bình thường và đơn giản vì số răng của 2 bánh răng chỉ chênh nhau 3 lần.

Tuy nhiên nếu ta cần tỷ số truyền bằng 30 mà làm bánh răng này to gấp 30 lần bánh răng kia thì do phải làm việc với tần suất quá lớn nên bánh răng nhỏ sẽ hỏng rất nhanh. Và bánh răng to lớn cũng rất khó để lắp ráp và  khó chế tạo chính xác. Chính vì vậy mà cần chế tạo hộp giảm tốc với các cấp khác nhau với tỷ số truyền mỗi cấp trung bình từ 5 – 30000 là được

Động cơ giảm tốc

Là động cơ bình thường nhưng truyền động qua hệ thống bánh răng để giảm tốc và tăng Moment xoắn của trục quay. Khi đó tốc độ động cơ nhỏ nhưng moment kéo tăng lên rất nhiều. Hiện nay động cơ giảm tốc thường được dùng trong máy cẩu nâng.

Động cơ không đồng bộ ba pha là loại động cơ điện xoay chiều ba pha. Trong đó có tốc độ quay của roto (n) sẽ nhỏ hơn tốc độ quay của từ trường (n1).

Nếu phân loại theo cấu tạo roto của động cơ thì động co giảm tốc gồm có hai loại:

• Thứ nhất, động cơ không đồng bộ lồng sóc.
• Thứ hai, động cơ không đồng bộ roto dây quấn.

Ưu điểm của động cơ không đồng bộ ba pha

• Kết cấu đơn giản, chính vì vậy giá thành cũng rẻ.
• Vận hành dễ dàng, bảo quản thuận tiện, không có gì quá khó khăn.
• Sử dụng rộng rãi và phổ biến ở trong những phạm vi có công suất nhỏ và vừa.
• Sản xuất với nhiều cấp điện áp khác nhau (từ 24 V – 10 kV) nên có thể đáp ứng được đại đa số nhu cầu của khách hàng. 

Nhược điểm của động cơ không đồng bộ ba pha

• Hệ số công suất thấp là nguyên nhân chính gây tổn thất nhiều công suất phản kháng của lưới điện.
• Không sử dụng được khi nó ở lúc non tải hoặc không tải.
• Khó điều chỉnh được tốc độ.
• Mở máy không tốt, dòng mở máy rất lớn (gấp trung bình 6-7 lần dòng định mức).
• Một nhược điểm lớn của động cơ không đồng bộ ba pha nữa là Moment mở máy nhỏ.

Biện pháp khắc phục của động cơ không đồng bộ ba pha

• Hạn chế vận hành non tải.
• Cải thiện đặc tính mở máy bằng cách điều chỉnh tốc độ (bằng cách thêm điện trở phụ vào mạch rôto, thêm điện áp hoặc nối cấp). Hoặc có thể dùng rôto có rãnh sâu, rôto lồng sóc kép để hạ dòng khởi động. Bên cạnh đó còn giúp tăng moment mở máy.
• Chế tạo rôto có khe hở thật nhỏ nhằm để hạn chế dòng điện từ hóa và nâng cao hệ số công suất.

Trên đây là toàn bộ thông tin về động cơ giảm tốc mà thietbikythuat muốn chia sẻ tới bạn đọc. Hy vọng qua những chia sẻ ở bài viết giúp bạn có thêm nhiều kiến thức bổ ích. Chúng tôi cảm ơn vì bạn đã theo dõi hết bài viết. Hẹn gặp lại bạn trong những chủ đề, bài viết tiếp theo nhé!