Motor điện là gì? Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của mô tơ điện

Motor điện là gì? Đó là thiết bị điện chuyên dụng được lắp đặt trong tất cả các loại máy móc. Nó được xem là thiết bị có vai trò quan trọng trong cuộc sống của con người. Chính vì vậy, bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho các bạn những thông tin liên quan đến mô tơ điện. Các bạn hãy cùng đón đọc nhé!

Nội Dung Chính

Motor điện là gì?

Motor điện là một thiết bị điện tạo ra được chuyển động, Mô tơ điện bản chất là một động cơ điện hoặc một động cơ đốt trong. Chúng có chức năng chuyển đổi từ năng lượng điện sang năng lượng cơ. Các mô tơ điện thường được dùng trong gia đình và có vai trò hết sức quan trọng trong cuộc sống như quạt điện, tủ lạnh, máy giặt, máy bơm nước, máy hút bụi…

Cấu tạo của mô tơ điện

Mô tơ điện thường được cấu tạo từ 2 phần chính là phần tĩnh và phần quay.

Phần tĩnh

Phần tĩnh hay còn gọi là stato gồm hai bộ phận chính là lõi thép và dây quấn

Lõi thép

Đây là bộ phận dẫn từ của mô tơ có dạng hình trụ rỗng. Lõi thép được làm bằng các lá thép kỹ thuật điện có độ dày từ 0,35mm đến 0,5 mm. Chúng được làm theo khuôn hình vành khăn, phía trong có xẻ rãnh để đặt dây quấn. Để đảm bảo yêu cầu, lõi thép sẽ được sơn phủ cẩn thận trước khi ghép lại.

Dây quấn

Dây quấn stato thường được làm bằng chất liệu đồng hoặc nhôm đặt trong các rãnh của lõi thép.

Ngoài ra, phần tĩnh của mô tơ điện còn được cấu thành từ một số bộ phận phụ. Bộ phận bao bọc lõi thép là vỏ máy, được làm bằng nhôm hoặc gang dùng để giữ chặt lõi thép. Tiếp theo là chân đế để bắt chặt vào bệ máy. Hai đầu có hai nắp làm bằng vật liệu cùng loại với vỏ máy, trong nắp có bạc dùng để đỡ trục quay của roto.

Phần quay

Phần quay hay còn gọi là roto, được cấu tạo gồm lõi thép, dây quấn và trục máy.

Lõi thép

Lõi thép của roto có dạng hình trụ đặc, được làm bằng các lá thép kỹ thuật điện. Chúng thường được dập thành hình dĩa và ép chặt lại, trên mặt có các đường rãnh để đặt dây quấn. Lõi thép được ghép chặt với trục quay của roto và được đặt trên hai ổ đỡ của stato.

Dây quấn

Roto được chia làm hai loại là roto lồng sóc và roto dây quấn.

Roto dây quấn: Dây quấn giống như stato, ưu điểm của loại này là mômen quay lớn nhưng kết cấu phức tạp. Hơn nữa giá thành lại tương đối cao.
Roto lồng sóc: Dây quấn được chế tạo bằng cách đúc nhôm vào các rãnh của roto. Chúng tạo thành các thanh nhôm và được nối ngắn mạch ở hai đầu.

Ngoài ta, chúng được đúc thêm các cánh quạt để làm mát bên trong khi roto quay. Dây quấn lồng sóc được tạo ra từ các thanh nhôm và hai vòng ngắn mạch có hình dạng lồng nên được gọi là roto lồng sóc.

Nguyên lý hoạt động của motor điện là gì?

Khi motor điện làm việc, bạn cần cấp cho chúng một dòng điện xoay chiều.

Dòng điện qua dây quấn stato sẽ tạo ra từ trường quay với tốc độ n=60

f/p (vòng/phút)

Trong đó:

f là tần số của nguồn điện
p là số đôi cực của dây quấn stato

Trong quá trình quay, từ trường sẽ quét qua các thanh dẫn của roto, làm xuất hiện suất điện động cảm ứng. Vì đây là mạch kín nên suất điện động sẽ tạo ra dòng điện trong các thanh dẫn của roto. Các thanh dẫn có dòng điện lại nằm trong từ trường sẽ tương tác với nhau, tạo ra lực điện từ đặt vào các thanh dẫn.

Lực điện từ sẽ tạo ra mômen quay đối với trục roto, làm cho roto quay theo chiều của từ trường.

Khi mô tơ điện làm việc, tốc độ quay của roto luôn nhỏ hơn tốc độ của từ trường. Độ sai lệch giữa tốc độ quay của roto và từ trường được gọi là hệ số trượt, ký hiệu là s. Thông thường hệ số trượt vào khoảng 2% đến 10%

Những lỗi thường gặp ở motor điện là gì?

Mô tơ điện sau quá trình sử dụng sẽ dễ dẫn đến hiện tượng hỏng hóc. Nếu không được sửa chữa kịp thời sẽ gây nên tình trạng nghiêm trọng. Một số lỗi thường gặp của mô tơ điện cần được khắc phục như:

Mô tơ điện hoạt động nhiều gây nên hiện tượng nóng
Mô tơ phát ra tiếng kêu to
Mô tơ lúc chạy lúc dừng
Tủ điện 3 pha không điều khiển được
Nguồn điện bị mất pha
Motor phát ra mùi khét khi điện bị chập

Để đảm bảo mô tơ điện hoạt động tốt, người sử dụng phải kiểm tra bảo dưỡng máy định kỳ để loại các trường hợp xấu xảy ra.

Hướng dẫn bảo trì, bảo dưỡng mô tơ điện

Để động cơ điện hoạt động bền bỉ với công suất cao nhất, người sử dụng cần thường xuyên bảo dưỡng motor điện đúng cách. Một số lưu ý khi bảo dưỡng động cơ điện như sau:

Theo dõi thường xuyên tiếng máy chạy trong lúc hoạt động
Kiểm tra nhiệt độ của động cơ điện khi vận hành
Kiểm tra công suất tiêu thụ năng lượng sử dụng điện bằng ampe kế
Kiểm tra độ tiếp xúc của cầu chì, cầu dao và các điểm khởi động khác
Vệ sinh sạch sẽ bên ngoài động cơ điện, tránh bám bụi và dính nước
Bảo dưỡng mô tơ điện định kỳ theo khuyến cáo của nhà sản xuất

Như vậy, bài viết trên đã cung cấp cho các bạn những thông tin cơ bản nhất về mô tơ điện, một động cơ chuyên dụng nhất hiện nay. Cấu tạo và các lỗi hay gặp của mô tơ điện sẽ giúp bạn hiểu hơn về loại thiết bị này. Hãy theo dõi để mô tơ điện của bạn có thể sử dụng được bền hơn nhé!